Πόσο πρέπει να χρεώνουμε τις εκτυπώσεις των φωτογραφιών μας ή της τέχνης που δημιουργούμε. Μια ερώτηση που μου έχουν απευθύνει και απευθύνουν πολλές φορές διάφοροι φίλοι φωτογράφοι.
Υπάρχουν δύο τρόποι. Ο ένας είναι να γίνει μια έρευνα πάνω στις χρεώσεις άλλων φωτογράφων για να καταλήξουμε σε έναν μέσο όρο τιμών. Ο άλλος τρόπος είναι να υπολογίσουμε τα έξοδα μας και το υποθετικό εισόδημα που θα θέλαμε να είχαμε, αν αυτό ήταν η μοναδική μας απασχόληση. Θα ξεκινήσω με τον δεύτερο τρόπο.
Το κόστος 3 ταξιδιών
Μέχρι στιγμής έχω κάνει δύο ταξίδια στα Μετέωρα. Από αυτά τα δύο ταξίδια εκεί, τα συνολικά μου έξοδα ήταν 450 ευρώ. Τα ταξίδια αυτά μου απέφεραν 18 εικόνες, που θεωρώ πως είναι αξιόλογες προς εκτύπωση. Από το ταξίδι μου με φίλους στους Δολομίτες, το προσωπικό μου κόστος ήταν 327 ευρώ. Το αξιόλογο υλικό που δημιουργήθηκε ήταν 26 φωτογραφίες. Από ένα άλλο ταξίδι στη Σλοβενία και στη Κροατία, πάλι με φίλους, έφτιαξα 15 φωτογραφίες. Το κόστους του ταξιδιού στη Σλοβενία ανήλθε στα 260 ευρώ. Συνολικά για αυτά τα 4 ταξίδια ξόδεψα 1037 ευρώ. Και δημιούργησα 59 εικόνες, που θεωρώ ότι έχουν την ποιότητα εκείνη που τους επιτρέπει να εκτυπωθούν.
Κόστος ανά εικόνα
Δηλαδή 1037/59 = 17 ευρώ είναι η τιμή που πρέπει να κοστολογηθεί κάθε εικόνα. Βασική προϋπόθεση ότι όλες αυτές οι εικόνες θα πρέπει να εκτυπωθούν τουλάχιστον μία φορά, για όποιον θέλει να τις αγοράσει. Φυσικά η πραγματικότητα δεν είναι αυτή. Καθώς δεν είναι όλες οι φωτογραφίες εξίσου εμπορικές. Κάποιες δεν θα πουλήσουν ποτέ. Κάποιες άλλες βέβαια έχουν την προοπτική να πουλήσουν περισσότερες από μία φορά. Ωστόσο τα ποσοστά είναι μικρά και κυμαίνονται ανάμεσα σε 5%-15%. Αυτό το λέω από την εμπειρία που έχω μέσα από τις πωλήσεις φίλων στο Fine Art America. Αν υπολογίσω ένα μέσο όρο στο 10%, τότε από τις 59 αξιοποιήσιμες εικόνες μόνο οι 6 θα πουληθούν. Έτσι έχουμε 1037/6 = 172€ που είναι το ποσό που πρέπει να υπολογίζω ως κέρδος για να καλύψω μόνο τα κόστη μου. Ένα παράδειγμα. Από τις 18 εικόνες που έχω παράξει από τις επισκέψεις μου στα Μετέωρα και είναι διαθέσιμες για εκτύπωση, έχω δώσει δύο, ως μεγάλες εκτυπώσεις. Το ποσοστό πώλησης δηλαδή με αυτές τις δύο είναι 11%. Αν υπολογίσω ακόμα μία που πουλήθηκε ως καρτ ποστάλ, τότε το ποσοστό ανεβαίνει στο 16,6%. Όμως δεν θα μπορούσα να χρεώσω μία καρτ ποστάλ 104€!
Βέβαια τα παραπάνω ποσά πώλησης ανά εικόνα, φαντάζουν εξωπραγματικά. Συνεχίζω ωστόσο τον συλλογισμό μου και κάνω την υπόθεση ότι αυτές οι 59 εικόνες έχουν όλες τους τη δυνατότητα πώλησης τουλάχιστον μία φορά. Έτσι δικαιολογώ τα 17ευρώ/εικόνα ως μία τιμή βάσης μόνο ως κόστος ταξιδίου.
Από την άλλη υπάρχουν και φωτογραφίες όπου τα έξοδα μου ήταν “μηδαμινά”. Όπως για παράδειγμα φωτογραφίες που έχω αποτυπώσει και δημιουργήσει κοντά στην περιοχή που μένω. Αλλά εδώ δεν υπάρχει ένα ξεκάθαρο μέτρο υπολογισμού. Καθώς έχουν υπάρξει και εκείνες οι στιγμές που πήγα ή έψαχνα μέρος να φωτογραφίσω, με απογοητευτικό αποτέλεσμα. Όπως για παράδειγμα έχω ανεβεί δύο φορές στον καταρράκτη Λεπίδα στη Δράμα και από εκεί έχω προς διάθεση μόνο δύο εικόνες. Ενώ από την επίσκεψη μου 3 φορές στον καταρράκτη της Αγίας Βαρβάρας πάλι στη Δράμα, έχω επίσης μόνο δύο εικόνες. Και πόσες άλλες στιγμές που δεν πήρα τίποτα αξιόλογο.
Οι πωλήσεις εικόνων, ως μοναδικό έσοδο
Στις ΗΠΑ υπάρχουν φωτογράφοι / ζωγράφοι που ζούνε από αυτό. Δηλαδή πουλάνε εκτυπώσεις ή πίνακες είτε οι ίδιοι τους, είτε μέσα από print on demand (POD) sites όπως το Fine Art America. Οι ΗΠΑ είναι μία τεράστια αγορά με κόσμο που έχει την κουλτούρα να αγοράζει “τέχνη”. Τους αρέσει!
Αν υποθέσουμε ότι αυτό το σενάριο θα μπορούσε να υλοποιηθεί στην Ελλάδα όπου ζω. Πόσο θα έπρεπε να χρεώσω το χρόνο μου για την παραγωγή μιας φωτογραφίας; Έχω ήδη το μέσο κόστος από τέσσερα ταξίδια (17€/εικόνα). Ωστόσο για τη δημιουργία κάθε εικόνας πέρα από το χρόνο που χρειάζεται για τη λήψη της, έχουμε και την επεξεργασία. Από την εμπειρία μου υπολογίζω ότι για κάθε εικόνα που δημιουργώ χρειάζομαι κατά μέσο όρο 3 ώρες στην επεξεργασία, πέρα από τη λήψη. Όμως πόσο αυτό πρέπει να κοστολογηθεί;
Ας ξεκινήσουμε από το ποσό του μηνιαίου εισοδήματος το οποίο κατ’ ελάχιστο θα μας ικανοποιούσε. Θεωρώ ότι ένα ποσό της τάξης των 900€ καθαρά, θα ήταν το ελάχιστο για να ζει κάποιος μόνος του, πληρώνοντας ενοίκιο και λοιπά έξοδα.
Αν υποθέσουμε ότι δουλεύουμε 50 ώρες την εβδομάδα για την παραγωγή εικόνων, για τις 4 εβδομάδες του μήνα θα έπρεπε να χρεώνουμε 4,5 ευρώ την ώρα.
900/4 = 225€ την εβδομάδα, 225/50 ώρες = 4,5€ την ώρα.
Βέβαια το 50 ώρες την εβδομάδα είναι εντελώς εξουθενωτικό έως απαγορευτικό για την παραγωγή εικόνων τοπίου. Ένας λόγος είναι ότι στην παραγωγή μιας φωτογραφίας τοπίου, κάποιες φορές χρειάζεται αποστασιοποίηση από τη στιγμή της λήψης. Καθώς την εικόνα και τη στιγμή πρωτίστως τη δημιουργούμε μέσα μας. Δεν κάνουμε μια απλή καταγραφή. Ο κυριότερος όμως λόγος είναι ότι όταν κάθεται κάποιος πολλές ώρες μπροστά την οθόνη, συνηθίζει στα χρώματα και στο contrast μιας εικόνας. Που όμως πιθανότατα να είναι διαφορετικά από το τελικό επιθυμητό αποτέλεσμα. Όπως λένε όλοι οι φωτογράφοι, φτιάξε τη φωτογραφία, κλείσε την οθόνη σου, κάνε μία βόλτα, άλλαξε περιβάλλον και μετά γύρνα ξανά πίσω να δεις τη δουλειά σου με φρέσκια ματιά. Προσωπικά έχω πολλές φωτογραφίες που μετά από χρόνια από την αρχική τους επεξεργασία, πήγα και τις άλλαξα.
Οι φωτογράφοι γάμου και βαπτίσεων σίγουρα θα συμφωνήσουν με τις τόσες πολλές ώρες. Κάποιοι μπορεί να αγγίζουν και τις 60 ώρες την εβδομάδα. Όμως εκεί η παραγωγή των φωτογραφιών γίνεται με πιο “μαζικό” τρόπο.
Επιπλέον, τη φωτογραφία δεν μπορούμε να τη συγκρίνουμε με ένα οποιοδήποτε επάγγελμα με σταθερό ωράριο. Η φωτογραφία δεν έχει ωράρια και κυρίως είναι εμπειρία και αισθητική. Μπορεί π.χ. αν κάποιος φωτογράφος κάνει 2 γάμους σε ένα ΣΚ, να δουλέψει 60 ώρες σε μια εβδομάδα για να τελειώσει το υλικό. Αλλά την επόμενη εβδομάδα να μην έχει ούτε μία εκδήλωση να φωτογραφίσει. Ή το χειμώνα για παράδειγμα που δεν υπάρχουν συνήθως γάμοι και βαπτίσεις, πως θα ζήσει; Για αυτό και οι περισσότεροι φωτογράφοι χρεώνουν κατ’ ελάχιστο 8€-10€/ώρα το χρόνο τους.
Ωστόσο για το παράδειγμα μας, θεωρούμε την extreme εκδοχή ότι ξοδεύουμε από το χρόνο μας 50 ώρες την εβδομάδα για την επεξεργασία. Και ας συμπεριλάβω μέσα σε αυτές τις ώρες και το χρόνο για τις λήψεις και πως αυτό είναι μία μόνιμη συνθήκη όλο το χρόνο, χωρίς διακοπή.
Έτσι λοιπόν με 4,5€ την ώρα Χ 3 ώρες μέσο όρο ενασχόληση για κάθε φωτογραφία = 13,5€ κόστος για το χρόνο μου ανά εικόνα. Σύνολο 17€ + 13,5€ = 30,5€ τιμή χρέωσης για κάθε εκτύπωση μέχρι στιγμής.
Επιπλέον στα παραπάνω, πρέπει να συνυπολογίσουμε και το κόστος αγοράς και τη φθορά του εξοπλισμού. Όπως και διάφορα άλλα μικρά κόστη. Για παράδειγμα την ετήσια συνδρομή στην Adobe, το hosting που πληρώνω για την ιστοσελίδα μου ή τη συνδρομή στο Fine Art America. Αναβαθμίσεις στα plugins που χρησιμοποιώ και πολλά άλλα. Εδώ θα βάλω ένα μέσο όρο στα 1500€ / έτος.
Αν για παράδειγμα θέλω φέτος να πουλήσω τη φωτογραφική μου μηχανή με τον 24-70 που χρησιμοποιώ και να αγοράσω ένα πιο καινούργιο μοντέλο με έναν άλλο 24-70. Μια αλλαγή που θα μου εξασφαλίσει καλύτερο οπτικά αποτέλεσμα, μικρότερο όγκο και βάρος και μεγαλύτερη ευκολία χρήσης. Αλλά που για αυτή την αναβάθμιση υπολογίζω ότι θα δώσω επιπλέον 800-1000€. Φυσικά του χρόνου δεν θα αναβαθμίσω ξανά τα ίδια. Όμως την επόμενη χρονιά μπορεί να αγοράσω κάποιον φακό ή να αλλάξω τα φίλτρα μου ή να αναβαθμίσω τον υπολογιστή μου κτλ. Για παράδειγμα, το 2018 πλήρωσα 600€ μόνο για να πάρω κάποιον βασικό εξοπλισμό ώστε να στήσω ένα μικρό στούντιο στο σπίτι μου. Σε κάποιες περιπτώσεις επίσης υπάρχουν και οι φθορές. Ιδιαίτερα για τους φωτογράφους γάμων, με τις φθορές που έχει ο εξοπλισμός τους, τα 1500€ / έτος είναι αστείο ποσό!
1500€ / 365 μέρες = 4€ περίπου τη μέρα ή 4€Χ7 = 28€ την εβδομάδα. 28€ / 50 ώρες εργασίας ανά εβδομάδα = 0,56 και 30,5€ + 0,56€ = 31€ περίπου. Όπου αυτό είναι και το κέρδος που θα έπρεπε να έχω από κάθε πώληση φωτογραφίας μου ως εκτύπωση.
Τελική χρέωση
Μπορώ όμως να χρεώσω ως κέρδος μου μόνο, 31€ σε εκτύπωση φωτογραφίας 25cm X 17cm; Δηλαδή πέρα από το κόστος εκτύπωσης και τα μεταφορικά, να συμπεριλάβω 31€ επιπλέον προσωπικό κέρδος για ένα τόσο μικρό μέγεθος; Όχι φυσικά! Ούτε μπορώ να χρεώσω 31€ σε κάποιον που θέλει απλώς να αγοράσει μία καρτ ποστάλ από το λογαριασμό μου στο Fine Art America. Επομένως εκεί η τιμολόγηση γίνεται αναλογικά. Για μία καρτ ποστάλ το κέρδος είναι στα 5€, ενώ για τις εκτυπώσεις ξεκινώ από τα 6,5€ ευρώ κέρδος στο πολύ μικρό μέγεθος μέχρι τα σχεδόν 40€ κέρδος στο μεγαλύτερο μέγεθος. Γιατί μπορεί το λογικό για εμένα και για τα έξοδα μου στη φωτογραφία, να ήταν να χρεώνω 31€ για κάθε εκτύπωση, αλλά κανένας δεν θα αγόραζε. Έτσι λοιπόν κάνω και μία συνεκτίμηση του μέσου όρου που πουλάνε οι άλλοι φωτογράφοι και ζωγράφοι, όπως συγκεκριμένα στο Fine Art America.
Έτσι ξαναγυρνώ στο ερώτημα που έθεσα στην αρχή του άρθρου. Όπου μπορεί μεν να έχω υπολογίσει το δικό μου κόστος, αλλά επίσης θέτω υπ’ όψιν μου τις τιμές πώλησης και άλλων φωτογράφων.
Η πραγματικότητα στην Ελλάδα
Επίσης στο πιο πάνω κόστος δεν έχω σκεφτεί ούτε έχω υπολογίσει τους φόρους ή την ασφάλιση (ΕΦΚΑ) που θα πλήρωνε οποιοσδήποτε θα ζούσε μόνο από αυτό. Ο λόγος είναι ότι η Ελλάδα είναι μία πολύ μικρή αγορά και δεν μπορεί να συντηρήσει κάποιον με αυτού του είδους την επαγγελματική δραστηριότητα. Επίσης ο Έλληνας δεν έχει την κουλτούρα του “αγοράζω” μια εκτυπωμένη εικόνα ή ένα έργο τέχνης. Το κόστος για τον Έλληνα είναι ή θεωρείται υψηλό και οπωσδήποτε κάτι εξεζητημένο. Στην Ελλάδα αυτοί που ζούνε αποκλειστικά από τη φωτογραφία, έχουν ως κύριο εισόδημα τους τη “γαμοβάπτιση”. Επομένως το να προσπαθήσει κάποιος να ζήσει αποκλειστικά από μία τέτοια δραστηριότητα στη χώρα μας, είναι απλώς ουτοπία.
Κλείνοντας
Για το κερασάκι στην τούρτα θα απαντήσω και σε μια ερώτηση που δέχονται συχνά οι φωτογράφοι. Αν εμείς τυπώνουμε τις δικές μας φωτογραφίες. Δεν έχω δικό μου φωτογραφικό εκτυπωτή. Αλλά έχω υπολογίσει ότι μέχρι στιγμής έχω πληρώσει τουλάχιστον 300€ σε εκτυπώσεις για το σπίτι ή δοκιμαστικές εκτυπώσεις ή σε εκτυπώσεις που δώρισα σε φίλους. Τελικά αποδεικνύεται, πως είμαι ο “καλύτερος πελάτης” του εαυτού μου. 🙂
Νομίζω λοιπόν ότι με τον παραπάνω συλλογισμό βοήθησα κάπως στο να δωθεί απάντηση σε ένα θέμα που πολλές φορές έχει δυσκολέψει ερασιτέχνες φωτογράφους όμως εμένα. Όλα είναι συνάρτηση του κόστους των ταξιδιών που έχετε κάνει. Του εξοπλισμού (φωτογραφικού, ρουχισμός, προγράμματα, βιβλία, εκπαίδευση κ.α.) που έχετε αγοράσει ή συντηρείτε. Και του προσωπικού χρόνου που χρειάζεστε για να φτάσετε μια εικόνα σας στην τελική της μορφή.
Και φυσικά αν ενδιαφέρεστε, το δικό μου site όπου διατίθενται προς πώληση οι φωτογραφίες μου είναι αυτό: https://elias-pentikis.pixels.com/collections/the+dolomites+italy
Το site είναι παροχή του Fine Art America στους συνδρομητές του. Το Fine Art America επίσης παρέχει εγγύηση επιστροφής χρημάτων 30 ημερών, από την ημερομηνία της παραγγελίας.
Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ: https://photo-ventures.com/commercial-use-of-my-photos-and-art-prints/ )
Ηλίας Πεντίκης, Τετάρτη 19-08-2020
Leave a Reply